De strijd tegen de robot is nu

Nooit had ik verwacht dat het zó zou gaan, de strijd tegen de robot. Dat we er zó concreet mee te maken zouden krijgen. Ik dacht dat het iets psychologisch was, een innerlijke tweestrijd, zeg maar, tussen al die snelle schermpjes die onze aandacht wegvangen, en onze langzame, lastige levens van vlees en bloed. 

Maar het is dus veel heftiger. 

Kijk, als het om gezondheid ging, zou de WHO ons ongeveer zo hebben gewaarschuwd: “Er komt een griepgolf aan. Zorg voor optimale weerstand. Leef zo gezond mogelijk, eet biologisch, zoek de zon op, beweeg. Ontspan. Verwerk je oude pijn. Koester lichamelijk contact, hou elkaar vast.” Geheel volgens bewezen wetenschappelijke inzichten in het onderhouden van een robuust immuunsysteem. 

In plaats daarvan was het bericht: “Freeze. Word bang en gespannen. Ga naar binnen, allemaal apart. Laat elkaar los. Blijf zitten waar je zit en verroer je niet. Intussen rollen wij ons technologische zwaar geschut uit – het plastic, de chemie, de apparatuur. Ontspan je geen seconde. Blijf bang.” 

In 1969 was er ook een heftige griep, de Hongkong griep. Ziekenhuizen puilden uit, begrafenisondernemers kwamen kisten tekort, één miljoen Europeanen stierven eraan of ermee, maar dat bereikte nauwelijks de media. “We haalden onze schouders op over de dood,” schreef Ilja Leonard Pfeijffer in een NRC-stuk, “en we organiseerden Woodstock.”
Wat is het verschil met toen? Controle, is zijn conclusie. 

Controle is het tegenovergestelde van ontspanning en aandacht. Controle bevriest en verstijft het langzame, stroeve, gevoelige leven, het gevoel zelf. Als je strak van de spanning volledige controle hebt, hoef je geen aandacht meer te geven. 

Onze behoefte aan controle heeft een mythisch monster geschapen, gesymboliseerd door de robot. Robots houden niet van gezonde lichamen met natuurlijke weerstand tegen ziektes. Robots houden niet van aandachtig leven, van zonlicht en groenten, van spontaan bewegen en big hugs.
De robot heeft de mens een zware slag toegebracht. En we werden bij verrassing overrompeld.

Hoe nu verder?

Jarenlang heb ik me bezig gehouden met de mythe van de draak die verslagen wordt door een held, een symbolische vijand die in werkelijkheid ging over het primaat van de voortplanting: de oude vruchtbaarheidsreligies met hun wrede rituelen. Rond de Middeleeuwen was de strijd beslecht; men geloofde niet meer in draken en ze gingen verder als fabeldieren in sprookjes en andere verhalen.
Toen rees de kwaadaardige robot op in spannende verhalen, toneelstukken, boeken en films: de nieuwe symbolische strijd was die van de mens tegen de hyperintelligente, maar gevoelloze machine.
“Een wezen waaraan de natuur niet te pas komt, dat perfect is, een en al intellect, op commando actief, rationeel en redelijk, volstrekt beheerst, zonder zwakke plekken in het gemoed en zonder een spoor van wanorde – dat is een robot,” schreef ik in De onverzadigbare vrouw (en de afwezige man). “Maar als je de mens doormidden hakt en één zijde verwerpt, dan gaat het mis.”

Een van de eerste was het Monster van Frankenstein. In de film ‘Modern Times’ wordt Charlie Chaplin vermalen door een monsterlijke machine. In The Stepford Wives worden alle vrouwen in een dorp vervangen door robots. 
De robots wonnen aanvankelijk; het waren sombere films en toneelstukken, waarin de wereld werd ontmenselijkt. Maar ergens tussen ‘Terminator 1’ en ‘Terminator 2’ veranderde dat. In ‘Terminator 2’ wint de goede robot van de slechte en de goede offert zichzelf op om te zorgen dat de mens kan blijven leven. In ‘The Matrix’ vecht held Neo zich dood in zijn strijd tegen de robot en dan ontploft de robot en is de mensheid bevrijd. In Specimen Days wordt een robot menselijk – hij krijgt gevoel. 

We kunnen er dus op vertrouwen dat we uiteindelijk zullen winnen van de robot: visionaire kunstenaars hebben dat gezien en verbeeld.
Maar hoe kunnen we winnen?
Aandacht is belangrijk, en ontspanning. Lichaamsbewustzijn maakt van robots weer mensen. Spanning en angst in je lijf durven voelen, je innerlijke kind omarmen, je hart ervoor openzetten – ach, je kent mijn verhaal. 

Maar er wordt ook een offer van ons gevraagd, zegt de mythe. En ik ben nog aan het onderzoeken wat dat is. Wat moeten we opgeven? De controle? Ons ego? Onze angst?
Wat denk jij?
Hoe meer mensen hierover meepraten, hoe wijzer we met ons allen worden. Ik hoor het graag.

 

Blog-les voor alt.profs en anderen

Wil je je alternatieve stem verheffen en blogs schrijven, maar ben je onzeker?

Ik vind het ontzettend belangrijk in de strijd tegen de robot dat alternatieve therapeuten en andere spirituele types hun stem laten horen. Maar hoe schrijf je blogs die mensen graag lezen, en die helpen de wereld een veiliger plek te maken?
Vanaf deze herfst houd ik elke laatste zondag van de maand een blog-schrijfles-dag, bij mij thuis, met een maximum van zeven deelnemers.

Wat gaan we doen?

Oefenen, schrijven, voorlezen met de Forbrain, en luisteren. Zelfmeegebrachte lunch opeten. Met potten thee op tafel, koffie met opgeschuimde havermelk uit het Nespresso apparaat.

Hoeveel kost het?

PWYW: pay what you want, omdat ik niet wil dat de kosten een belemmering zijn. Ik geef je alles wat ik weet over boeiend en helder schrijven, en jij geeft mij wat je kunt en wilt betalen, onder het motto ‘geef-economie’.

Hoe zal het zijn?

Inspirerend en leerzaam, bevrijdend en gezellig.

Aanmelden:
Zondag 27 september zit vol (maar ik leg een wachtlijst aan), voor 25 oktober of 29 november kun je je nu opgeven. Schrijf me een mail met je motivatie en wat je gaat doen met je blogs, en ik reageer zo snel mogelijk.

Rebalancing is een aandachtige, trage vorm van aanraken en masseren die ontspanning brengt en lichaamsbewustzijn verhoogt. Al na één sessie voel je je lekkerder in je vel, levendiger, beter gegrond. Een traject van een aantal sessies maakt het effect blijvend.
Vanaf medio september heb ik weer ruimte – dan zit ik met mijn praktijk in het nieuwere gebouwtje van Djoj, rechts van de ingang.
Je kunt me mailen, appen of bellen voor een afspraak.

12 Antwoorden op “De strijd tegen de robot is nu”

  1. Mooi artikel! En ik heb toevallig veel nagedacht over je vraag aan het einde over welk offer er van ons wordt gevraagd. Voor mij voelt het dat het offer dat we moeten brengen, het opgeven van (schijn) veiligheid is. Alles wat mensen nu in de tang houdt, is de illusie dat men veilig is als men zich in de tang laat houden. Als je bereid bent om deze illusie van veiligheid op te geven; kunt accepteren dat wij mensen nu eenmaal kwetsbaar zijn; kunt accepteren dat het enige wat nu gebeurt, is dat er een risico bij is gekomen in het leven – een risico dat ten opzichte van vele andere risico’s die er al waren behoorlijk klein en zelfs voor de overgrote meerderheid tamelijk onschuldig is – dan kun je jezelf bevrijden uit de ijzeren greep van de robot. Ik hoop van harte dat veel mensen zich uit deze ijzeren greep mogen bevrijden.

    1. Ja goed gezien, ik ben het helemaal met je eens. De veiligheid die de robot biedt, is zeker een illusie: het ‘nieuwe normaal’ is hartstikke ongezond en zal ons zeker niet behoeden voor pijn en ongemak. Dank voor je bijdrage.

  2. Heerlijk, ik heb genoten van je artikel! Wat ik in vele gesprekken heb verwoord, lees ik hier bij wijze van spreken, in één adem.
    Wat we moeten offeren vind ik meteen relatief als ik het noem, want elk offer is meteen winst:
    * Leren leven met de dood.
    * Bewuste keuzes maken bv met wie ga ik om, en hoe? En: waar reis ik heen, en is dat nodig?
    * Hoe vruchtbaar is kapitalisme voor de maatschappij en voor de aarde?
    * En last but not least: Hoe gezond ben je als je mbv medicatie een chronische ziekte hebt (en in stand houdt)?

    De eerste en de laatste zijn hete hangijzers. Wanneer je ervan overtuigd bent dat met de dood alles is afgelopen, is de dood wellicht een groot obstakel.
    Als je de zin van ziekte niet kan zien, is lijden zinloos. En wordt behandelen met genezing verward.

    1. Dank je wel, dat klopt wel, ja. Het zijn grote offers en ze zullen meteen veranderen in winst zodra we ze gerealiseerd hebben. Precies zoals de robot ontploft op het moment dat Neo zijn leven heeft gegeven in The Matrix.

  3. Wat een mooi stuk, en wat een intrigerende vraag! De verhouding mens-machine houdt mij ook bezig. Als je dieper graaft, kun je wellicht ook spreken van de verhouding natuur-cultuur, createur-creatie of zelfs vrij-onvrij.
    Die laatste voelt niet fijn. Maar hoe menselijker een robot – of een andere creatie met een algoritme als hartslag – eruit ziet, hoe makkelijker wij een stukje van onze vrijheid inleveren bij die robot. Dat hoeft niet per definitie slecht te zijn. En we hoeven ook niet in één klap al onze vrijheden af te staan; het gaat om gradaties.

    Ook wat het offer betreft, vermoed ik. Want of we het nou leuk vinden of niet, robots, gezichtsherkenning, irisscans, zelfrijdende auto’s, sociale media etc., ze zijn er en zullen blijven bestaan. We gaan ze niet verslaan. Hoe we ze integreren in onze levens, is de grote vraag. Ik denk dat we het antwoord daarop moeten zoeken in de verhouding individualisme-solidariteit. Wanneer we iets van ons individualisme zouden kunnen opofferen ten faveure van iets meer solidariteit, kunnen we beter samen leven en samen werken, en zijn we beter in staat ons te verweren tegen ongewenste ontwikkelingen.
    Het lastige van dit soort offers is alleen dat het effect van wat we opgeven, direct voelbaar is, terwijl we veel geduld en vertrouwen moeten hebben om te merken wat we ervoor terugkrijgen…

    1. Dank je voor je mooie reactie. Mijn idee is dat al die technologie heel goed kan werken en ons kan helpen, als we zelf ontspannen en ze niet misbruiken voor nog meer controle over het leven.

  4. Zou het offer kunnen zijn dat we geen “geheimen” meer kunnen hebben binnen de familie, relatie of vriendenkring? Dus het offer zou dan onze privacy zijn?

  5. Interessant idee! De vraag is vooral wie iets gaat doen met onze gegevens, en wat, en waartoe. Als het gaat om meer macht over burgers of meer geld verdienen is verlies van privacy een ramp, geen redding. Maar ik hoorde ooit dit in een film (Meet Joe Black) “Als we alles van elkaar weten, wordt de wereld een veiliger plek” en dat lijkt mij de waarheid. En toch, ook deze waarheid kan gecorrumpeerd worden.

  6. Interessant idee! De vraag is vooral wie iets gaat doen met onze gegevens, en wat, en waartoe. Als het gaat om meer macht over burgers of meer geld verdienen is verlies van privacy een ramp, geen redding. Maar ik hoorde ooit dit in een film (Meet Joe Black) “Als we alles van elkaar weten, wordt de wereld een veiliger plek” en dat lijkt mij de waarheid. En toch, ook deze waarheid kan gecorrumpeerd worden.

  7. Frank van der Harst zegt: Beantwoorden

    “Als we alles van elkaar weten,wordt de wereld een veiliger plek” , “En dat lijkt mij de waarheid”
    Zo denk ik er ook over.
    Na de golf van terroristische aanslagen kwam corona…
    Altijd was ik enorm gesteld op mijn privacy, maar als corona maatregelen mij die afnemen, met als bijkomend resultaat géén terroristische aanslagen meer van psychisch gestoorde extremisten, is het me dat waard denk ik.

  8. Misschien gaan we in kleine stapjes naar die ongecorrumpeerde waarheid, ook dat is een ontwikkelingsproces.

    1. Dat vind ik mooi gezegd: we gaan door fases heen in het proces en sommige fases zijn nou eenmaal lastig.

Laat een antwoord achter aan Frank Reactie annuleren