Willekeurige uitschieter?

Moest hardop lachen boven de krant, van de week, om een zin in het stukje van wetenschapsjournalist Martijn van Calmthout, in Sir Edmund, de wetenschapsbijlage van de Volkskrant. Hij schrijft over een conferentie ter ere van de priester Georges Lemaître, die een halve eeuw geleden de Oerknal heeft bedacht. “Als katholiek sprak hem dat zeer aan,” las ik: “de natuurkunde leek de schepping zelf te hebben ontdekt.”

Maar volgens Van Calmthout is het vijftig jaar na Lemaître wel “duidelijk […] dat het begin van ruimte en tijd niet zozeer een kwestie is van scheppen als wel van een willekeurige uitschieter in de eeuwige leegte.”

Wow, wat een statement! Het is inmiddels wel duidelijk! Wat heb ik gemist? dacht ik vol binnenpret. Hoe is dat nou toch duidelijk geworden, in hemelsnaam? Waar hebben we de bewijzen gelezen?

De term willekeurige uitschieter bleef hangen in mijn hoofd. Waarschijnlijk bedoelde de journalist eerder een ‘onwillekeurige uitschieter’. Want van willekeur is alleen sprake als er iemand is die een vrije wil heeft om te kiezen. Bij ‘willekeurig’ lees ik in Van Dale: “naar de wens van ‘t ogenblik, naar eigen zin gekozen of bepaald, eigenmachtig, eigendunkelijk en tegen recht of regel”.

Als diepreligieus mens kan ik er wel in meegaan dat de Oerknal een eigenmachtige daad was, naar eigen zin gekozen. Van wie? Van de intelligente leegte die ik voor het gemak God noem.

“Waar was jij toen ik de Aarde grondvestte?” vraagt God aan Job in het boek Job, 38. “Vertel het me, als je zoveel weet. Wie stelde haar grenzen vast? Jij weet dat toch? Wie strekte het meetlint over haar uit? Waar zijn haar sokkels verankerd, wie heeft haar hoeksteen gelegd, terwijl de morgensterren samen jubelden en Gods zonen het uitschreeuwden van vreugde?”

Mooiste zinnen in de hele Bijbel, vind ik. Zo stel ik mij God’s willekeur in de leegte voor – als een kosmische schreeuw van vreugde. Een jubelend, eigenmachtig uitschieten. Met verrassende gevolgen.